Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Brodnicy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2023 r.

Sąd Rejonowy w Brodnicy- I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Dawid Sztuwe
Protokolant:	sek. Anna Leszczyńska

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2023 r. w Brodnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa M. G. (1)

przeciwko (...) S.A. V. (...) w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.218,87 zł (jeden tysiąc dwieście osiemnaście złotych 87/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 16 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 240,19 zł (dwieście czterdzieści złotych 19/100) tytułem zwrotu kosztów procesu
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

/Sędzia/

Dawid Sztuwe

Sygn. akt. I C 453/22

UZASADNIENIE

Pozwem z 3 sierpnia 2022 r. M. G. (1)- prowadzący działalność gospodarczą pod firmą P.H.U. M. G. (1)- wystąpił przeciwko (...) Spółce Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. z żądaniem zapłaty 4.023,27 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego żądania wskazał, że dochodzona kwota stanowi dopłatę do należnego odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego w związku z kolizją drogową, której sprawcą był kierowca objęty ochroną ubezpieczeniową OC u pozwanej. Pojazd był wynajmowany przez poszkodowanego przez okres likwidacji szkody (do czasu ustalenia szkody całkowitej), tj. 26 dni po stawce 165,00 zł netto. Powód wskazał, że pozwana uznała za zasadny 15 dniowy okres najmu, ale jedynie przy uwzględnieniu stawki dobowej w kwocie 85,00 zł netto. Pozwana nie znalazła także podstaw do zwrotu odszkodowania za podstawienie i odbiór pojazdu. W pozwie opisano także przebieg postępowania likwidacyjnego oraz wskazano okoliczność cesji wierzytelności przysługującej poszkodowanemu ( k. 2-8).

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości podnosząc, że przyjęta przez powoda stawka najmu pojazdu zastępczego była zawyżona. Strona pozwana oferowała bezgotówkową organizację najmu pojazdu w drodze elektronicznej ze wskazaniem klasy pojazdu, modeli i obowiązujących stawek. Jednocześnie zastrzeżono możliwość weryfikacji stawki w przypadku skorzystania z oferty innego podmiotu. W ocenie pozwanej poszkodowany miał po prostu możliwość skorzystania z tańszych usług najmu, z czego nie skorzystał, a tym samym wygenerował dodatkowe, zbędne koszty. Pozwana nie kwestionowała natomiast zasady swojej odpowiedzialności, okoliczności powstania szkody oraz zasadności i celowości czasu najmu pojazdu zastępczego ( k. 62-66v).

Na dalszym etapie postępowania strony podtrzymywały swoje stanowiska w sprawie
( k. 84-89, 94-96).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 26 sierpnia 2021 r. (czwartek) doszło do zdarzenia drogowego, w następstwie, którego uszkodzeniu uległ pojazd marki O. (...) o nr rej. (...), który stanowił własność W. i W. L. (1). Sprawcą zdarzenia był kierowca ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej. Powstała szkoda miała charakter szkody całkowitej.

Okoliczność bezsporna.

W związku z uszkodzeniami pojazdu uniemożliwiającemu dalsze używanie samochodu, W. L. (2) chcąc skontaktować się z infolinią C., dodzwonił się nieświadomie do firmy P.H.U. M. G. (1). Został jemu zaproponowany najem pojazdu zastępczego na czas naprawy. Poszkodowany nie miał szczególnych wymagań co do pojazdu zastępczego. Samochód został mu podstawiony 27 sierpnia 2021 r.

W czasie odbioru poszkodowany podpisywał dokumenty już wcześniej wypełnione przez inne osoby, w tym oświadczenia. Poszkodowany był zapewniany, że najem pojazdu będzie miał charakter bezgotówkowy, a koszt najmu zostanie zrefundowany przez ubezpieczyciela sprawcy szkody. Poszkodowany nie był informowany o wysokości stawki najmu i zasadach jej ustalania przez przedstawiciela M. G..

Dowód:

- przesłuchanie świadka W. L.- k. 94-96 (00:06:03-00:39:57)

- umowa najmu- k. 16

- pełnomocnictwo- k. 17

- oświadczenia- k. 18-19

Ostatecznie w dniu 27 sierpnia 2021 r. poszkodowany zawarł z M. G. (1) umowę najmu pojazdu marki V. (...) za kwotę 165,00 zł netto za każdą rozpoczętą dobę wynajmu. Najem zakończył się po 26 dniach, tj. 21 września 2021 r. Poszkodowany upoważnił M. G. (1) do rozliczenia szkody komunikacyjnej i ten w dniu 22 września 2022 r. wystawił fakturę nr (...) na kwotę 5.522,70 zł.

Dowód:

- umowa najmu- k. 17

- oświadczenie najemcy- k. 20

- pełnomocnictwo- k. 21

- upoważnienie- k. 22

- faktura- k. 23

Ubezpieczyciel informował poszkodowanego i M. G. (1) o zasadach wynajmu pojazdu zastępczego, w tym o stosowanych stawkach i okresach wynajmu pojazdu. W piśmie z 30 sierpnia 2021 r. ubezpieczyciel wskazał poszkodowanemu akceptowane stawki najmu oraz zasady organizacji najmu, w tym zwrócił uwagę na możliwość bezgotówkowego wypożyczenia samochodu.

W korespondencji elektronicznej M. G. (1) żądał szczegółowych informacji o zasadach najmu pojazdu.

Dowód:

- akta szkody (płyta CD)- k. 68

Na mocy decyzji z 15 kwietnia 2022 r. Ubezpieczyciel uznał za zasadny okres najmu obejmujący 15 dób, ale przyjął stawkę najmu w kwocie 85,00 zł netto oraz dokonał potrącenia kwoty 55,95 zł netto tytułem zaoszczędzonych kosztów eksploatacji pojazdu. Ubezpieczyciel wypłacił z tytułu zwrotu kosztów najmu łącznie 1.499,43 zł brutto.

Okoliczność bezsporna.

W dniu 7 lipca 2022 r. poszkodowany zawarła z M. G. (1) umowę przelewu wierzytelności - prawa do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Okoliczność bezsporna.

Sąd zważył, co następuje:

Okoliczności dotyczące zdarzenia wywołującego szkodę, przebiegu postępowania likwidacyjnego oraz cesji wierzytelności przysługującej właścicielowi uszkodzonego pojazdu nie były sporne między stronami. Potwierdzały je również dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których zarówno autentyczność, jak
i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych nie budziła wątpliwości Sądu. Nie były one kwestionowane w zakresie ich mocy dowodowej przez żadną ze stron.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka, albowiem jego zeznania były spójne i nie zawierały sprzeczności. Świadek nie miał jednak orientacji w zasadach ponoszenia kosztów najmu pojazdu zastępczego, w tym dotyczących ustalania wysokości stawki najmu. Przyznał jednak, że jego intencją było skontaktowanie się z ubezpieczycielem sprawcy szkody i zależało mu jedynie na najmie samochodu. Nie miał natomiast innych oczekiwań. Potwierdził, że podpisał oświadczenia złożone do akt sprawy. Świadek wskazał również, że nie korzysta regularnie z poczty elektronicznej.

Kwestią sporną pozostawały uzasadniony czas najmu oraz stawka dobowa najmu przy zarzucie strony pozwanej, że oferowała ona bezgotówkową organizację najmu pojazdu, z czego poszkodowany nie skorzystał, a tym samym wygenerował dodatkowe, zbędne koszty.

Zasady i źródło odpowiedzialności pozwanego z tytułu przedmiotowej szkody nie budziły wątpliwości. Kwestia ta pozostawała także poza sporem między stronami. Z art. 822 § 1 kc wynika, że zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. W przypadku zderzenia się mechanicznych środków komunikacji osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych, czyli na zasadzie winy (art. 435 kc w zw. z art. 415).

Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych regulują przepisy ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (zwana dalej również „ustawą”). Zgodnie z art. 34 ust. 1 i 36 ust. 1 ustawy z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest m. in. zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Jednakże, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28), nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane. Istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c.). Na ubezpieczycielu ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji gwarancyjnej ubezpieczyciela.

W tożsamy sposób wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 lutego 2019 r. (III CZP 84/18, OSNC 2020/1/6), akcentując, że w ramach tego obowiązku powinnością poszkodowanego, jako wierzyciela, jest lojalne postępowanie na etapie likwidacji szkody przez ograniczanie zakresu świadczenia odszkodowawczego ubezpieczyciela, a nie zbędne powiększanie wysokości szkody. Brak podjęcia takich działań, mimo że leżały w zakresie możliwości poszkodowanego, nie może zwiększać odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zobowiązanego do naprawienia szkody. W tym zakresie należy proporcjonalnie wyważyć interesy poszkodowanego i ubezpieczyciela kierując się standardem rozsądnie myślącej osoby, która określone zachowanie uznałaby za celowe, konieczne i racjonalne ekonomicznie.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. (III CZP 20/17, OSNC 2018/6/56), wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". Sąd Najwyższy wskazał nadto, iż w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Tym samym obowiązek ten ciąży na poszkodowanym nawet, gdyby ubezpieczyciel sam nie przejawiał inicjatywy w tym zakresie.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że poszkodowany nie podjęł jakiejkolwiek inicjatywy, aby zminimalizować koszty najmu pojazdu zastępczego, w tym nie skontaktował się z ubezpieczycielem celem dowiedzenia się o zasadach organizacji najmu pojazdu. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu.

Z zeznań poszkodowanego wynikało, iż podjął taką próbę, ale w rzeczywistości skontaktowała się z przedsiębiorcą tylko trudniącym się wynajmowaniem samochodów zastępczych. Nie był to żaden przedstawiciel ubezpieczyciela. Można jedynie przypuszczać, że poszkodowany skorzystał ze strony internetowej, która w swoim opisie i szacie graficznej mogła wskazywać, że dotyczy najmu pojazdów organizowanych przez ubezpieczyciela. Niemniej tego rodzaju nieuważność jest okolicznością obciążającą poszkodowanego, a w konsekwencji samego powoda jako następcę prawnego.

Poszkodowany nie zareagował również na propozycję najmu pojazdu przesłaną w formie elektronicznej na adres wskazywany w zgłoszeniu szkody. W instrukcji znajdowała się informacja o możliwości skorzystania z pojazdu zastępczego na czas likwidacji szkody, a także podano numer kontaktowy służący organizacji najmu. Instrukcja zawierała istotne zastrzeżenie, że ubezpieczyciel dokona weryfikacji kosztów, jeżeli poszkodowany już najął pojazd zastępczy. Przy wynajmie miał zostać uwzględniony rodzaj i klasa samochodu, to poszkodowany decyduje o miejscu podstawienia i zwrotu pojazdu, koszty najmu będą w całości zrefundowane przez ubezpieczyciela, a poszkodowany nie poniesie żadnych dodatkowych kosztów (np. kaucja lub limit kilometrów). W instrukcji wymienione zostały także konkretne marki pojazdów, co do których istniała możliwość wynajęcia. Oferta złożona przez ubezpieczyciela była zatem jednoznaczna i konkretna. Nie było jakichkolwiek przeszkód, aby poszkodowany z takiej oferty skorzystała. Naturalnie przy podjęciu decyzji o najmie sporządzona zostałby odpowiednia dokumentacja, której sporządzanie czy udostępnianie byłoby niecelowe przed zawarciem umowy lub podjęciem decyzji o chęci zawarcia umowy.

Nie są trafione zarzuty strony powodowej odnoszące się do wysokości stawki najmu oferowanego przez ubezpieczyciela. W ocenie strony powodowej było one zaniżone względem stawek oferowanych przez inne firmy. Rację należy przyznać stronie pozwanej, że po prostu ubezpieczyciel jest szczególnym kontrahentem (z uwagi na masowość najmu), stąd ma większe możliwości w zakresie negocjowania stawki najmu i uzyskania konkurencyjnej (niższej) stawki najmu w odniesieniu do klienta indywidualnego.

Powód nie wykazał zatem, aby poniesienie wyższych kosztów najmu pojazdu zastępczego, zorganizowanego przez poszkodowanego na własną rękę, było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Tymczasem, ubezpieczyciel zaproponował poszkodowanemu precyzyjnie określoną i łatwo dostępną organizację najmu pojazdu zastępczego. W ramach najmu był rekompensowany koszt podstawienia i odbioru pojazdu.

W ocenie Sądu zapytania kierowanego przez pracowników powoda w formie elektronicznej dotyczące zasad najmu pojazdu były jedynie „grą pozorów”. Miały służyć udowodnieniu, że to strona pozwana nie złożyła skutecznej oferty najmu pojazdu. Szczegółowość pytań i zagadnienia tam poruszane nie były realizacją interesu poszkodowanej, której takie kwestie po prostu nie interesowały. Zresztą odpowiedzi na te pytania w znakomitej większości były już zawarte w instrukcji najmu przesyłanej przez ubezpieczyciela. Takie ogólne zwracanie się do ubezpieczyciela z pytaniem o szczegółowe warunki najmu in abstracto, bez związku z rzeczywistymi potrzebami poszkodowanego jest niecelowe. Ponadto ubezpieczyciele współpracują z różnymi wypożyczalniami, które mają różne oferty, ubezpieczyciel tylko pośredniczy. Poszkodowanemu zależało jedynie na najmie pojazdu. Poszkodowany powinien się zatem zainteresować i podjąć rzeczywiste działania celem najmu pojazdu lub wina to zrobić osoba przez niego upoważniona. W sytuacji złożenia propozycji najmu to po stronie powodowej aktualizował się obowiązek wykazania, że skorzystanie z oferty droższej było celowe i ekonomicznie uzasadnione, czemu powód w niniejszej sprawie nie sprostał.

Reasumując tę część rozważań należy wskazać zatem, że zasadną stawką najmu przyjętą na potrzeby niniejszej sprawy była kwota 85,00 zł netto.

Przechodząc z kolei do kwestii uzasadnionego czasu najmu to strona pozwana nie wykazała i nawet nie starała się wykazać zasadności przyjętego okresu najmu, tj. dopiero od 6 września 2021 r., jeżeli szkoda miała miejsce 26 sierpnia 2021 r, a poszkodowany nie miał możliwości użytkowania uszkodzonego pojazdu czy innego pojazdu. Szkoda została zgłoszona w dniu 30 sierpnia 2021 r. Z akt wynikało, iż ubezpieczyciel wszczął procedurą likwidacyjną. W istocie zatem nie było potrzeby przeprowadzania dowodu na okoliczność uzasadnionego okresu najmu, w tym technologicznego czasu naprawy. Strony nie pozostawały w sporze dotyczącym charakteru szkody.

Ostatecznie za zasadny czas najmu należało uznać okres od 27 sierpnia do 21 września 2021 r., tj. 26 dni. Biorąca pod uwagę czas najmu i stawkę, uzasadniony koszt najmu wynosił 2.210,00 zł netto (2.718,30 zł brutto). Ubezpieczyciel wypłacił dotychczas kwotę 1.499,43 zł brutto, stąd kwota należna powodowi wynosiła 1.218,87 zł brutto i została ona zasądzona w punkcie 1 wyroku, a w pozostałym zakresie powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Należy wskazać, że nie było podstaw, aby koszt najmu pojazdu redukować o tzw. zaoszczędzone koszty eksploatacyjne, albowiem nie znajdowały one uzasadnienia w świetle okoliczności sprawy. Wskaźnik procentowy został zastosowany w sposób arbitralny, bez wyjaśnienia metodyki jego ustalenia. Nadto trudno w świetle zasad doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej było przyjąć, że w czasie krótkoterminowego najmu poszkodowany rzeczywiście w ogóle mógł zaoszczędzić jakiejkolwiek koszty eksploatacyjne.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 kc.

Koszty procesu.

1)  Podstawa prawna: art. 98 kpc, art. 100 kpc

2)  Wygrania powoda: 30,30%

3)  (...) wskazany w pozwie: 4023,27 zł

4)  (...) uwzględniający żądanie/wygrana: 1218,87 zł.

5)  Powódka poniosła następuje koszty:

- 400,00 zł (opłata sądowa od pozwu)

- 900,00 zł (wynagrodzenie pełnomocnika)

- 17,00 zł (opłata skarbowa od pełnomocnictwa)

6)  Pozwana poniosła następujące koszty:

- 900,00 zł (wynagrodzenie pełnomocnika)

- 17,00 zł (opłata skarbowa od pełnomocnictwa)

7)  Mając na uwadze proporcje wygranej/przegranej oraz poniesione koszty, Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 240,19 zł z odsetkami.

8)  Niewykorzystane zaliczki na poczet biegłych zostaną zwrócone po prawomocnym zakończeniu postępowania.

/Sędzia/

Dawid Sztuwe

ZARZĄDZENIE

1.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć:

- pełnomocnikom stron (doręczenie przez PI)

2. akta z apelacją lub za 21 dni

B., 6 marca 2023 r.