Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Brodnicy

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2017 r.

Sąd Rejonowy w Brodnicy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Jan Raszkowski
Protokolant:	st. sekr. sądowy Monika Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2017 r. w Brodnicy

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko H. D.

o zapłatę

1/ zasądza od pozwanej H. D. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1.029,51 zł (jeden tysiąc dwadzieścia dziewięć złotych 51/100 groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16.09.2016 roku,

2/ oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3/ zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 811,00 zł (tytułem zwrotu kosztów procesu) tytułem zwrotu kosztów procesu,

4/ nadaje wyrokowi zaocznemu rygor natychmiastowej wykonalności.

Sędzia

/ J. R./

Sygn. akt I C 207/17

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. w W. w dniu 16 września 2016 roku wniósł do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie o zasądzenie od pozwanej H. D. kwoty 1.591,59 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 16 września 2016 roku do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazywał, że na dochodzoną kwotę składają się następujące kwoty:

-

1.000,00 zł tytułem należności głównej,

-

29,59 zł tytułem skapitalizowanych odsetek umownych naliczanych w okresie od 24 maja 2016 roku do 09 września 2016 roku,

-

123,00 zł tytułem kosztów windykacji,

-

49,00 zł tytułem przekazania sprawy do windykacji,

-

390,00 zł tytułem opłaty przygotowawczej,

które wynikają z wypłaconej w dniu 24 maja 2016 roku umowy pożyczki nr (...) zawartej pomiędzy powodem a pozwaną.

W dniu 21 grudnia 2016 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie wydał w sprawie VI Nc-e (...) stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał sprawę zgodnie z właściwością ogólną pozwanej do rozpoznania.

Pozwana nie podjęła kierowanej do niej korespondencji pomimo jej dwukrotnego awizowania, stąd Sąd pozostawił ją w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia i wydał wyrok zaoczny.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 24 maja 2016 roku powód zawarł z pozwaną umowę pożyczki nr (...). Zgodnie z jej treścią udzielił on pozwanej pożyczki w kwocie 1.000,00 zł na zasadach opisanych w umowie. Umowa przewidywała jej spłatę w 6 ratach, których wysokość i terminy określono w harmonogramie spłat przesłanym pozwanej. Na koszty umowy składały się: 390,00 zł tytułem opłaty przygotowawczej i kwota 13,00 zł tytułem opłaty za przekazanie pożyczki w formie czeku G.. Łączna suma odsetek za okres umowny wynosiła 29,41 zł. Umowa przewidywała również możliwość naliczania odsetek za zadłużenie przeterminowane w wysokości dwukrotności stopy kredytu lombardowego NBP powiększonej o 5,5% oraz możliwość naliczania opłat windykacyjnych – do kwoty 198,00 zł maksymalnie. Ponadto przewidziano w niej możliwość jej wypowiedzenia za zachowaniem dwutygodniowego wypowiedzenia w przypadku opóźnienia w spłacie zadłużenia przekraczającego 60 dni.

(dowód: poświadczona za zgodność z oryginałem kopia umowy nr (...) – k. 17 – 23 akt wraz z harmonogramem spłat – k. 24 akt)

W dniu 5 lipca 2016 roku powód skierował do pozwanej monit, za co naliczył jej stosowną opłatę. Powód nie załączył dowodu nadania, ani odbioru powyższego pisma.

(dowód: poświadczona za zgodność z oryginałem kopia monitu – k. 25 akt)

W dniu 25 lipca 2016 roku powód skierował do pozwanej wezwanie do zapłaty, za co również naliczył jej stosowną opłatę. Powód nie załączył dowodu nadania, ani odbioru powyższego pisma.

(dowód: poświadczona za zgodność z oryginałem kopia wezwania – k. 26 akt)

W dniu 10 sierpnia 2016 roku powód skierował do pozwanej ostateczne wezwanie do zapłaty, za co naliczył jej stosowną opłatę. Powód nie załączył dowodu nadania, ani odbioru powyższego pisma.

(dowód: poświadczona za zgodność z oryginałem kopia ostatecznego wezwania – k. 27 akt)

W dniu 26 sierpnia 2016 roku powód rozwiązał umowę za zachowaniem okresu wypowiedzenia wzywając jednocześnie pozwaną do zapłaty wskazanej kwoty w terminie do 09 września 2016 roku. Powód załączył do pozwu potwierdzenie nadania powyższego pisma.

(dowód: poświadczona za zgodność z oryginałem kopia wypowiedzenia umowy – k. 28 akt wraz z dowodem nadania – k. 29 akt)

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony powyżej stan faktyczny ustalony został w oparciu o dokumenty dołączone do pozwu, które – w ocenie Sądu – nie budziły wątpliwości co do ich autentyczności i prawdziwości, wobec czego stanowiły wiarygodną podstawę ustaleń faktycznych.

Zgodnie z przepisem art. 339 § 1 k.p.c., jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. W tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa (§ 2). W myśl art. 340 k.p.c. wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny, jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie.

Stosownie do tego przepisu sąd - jeżeli nie ma uzasadnionych wątpliwości - zobligowany jest do uznania podanej przez powoda podstawy faktycznej (tj. twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych) za zgodną z prawdą bez przeprowadzania postępowania dowodowego. W niniejszej sprawie spełnione zostały przesłanki dla wydania wyroku zaocznego, jednak analiza zgromadzonego materiału dowodowego nie pozwala na uwzględnienie powództwa w całości. Zasługuje ono jedynie na częściowe uwzględnienie.

Do roszczenia dochodzonego przez powoda zastosowanie będzie mieć przepis art. 720 § 1 k.c., który stanowi - przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie z art. 720 § 2 k. c. (w brzmieniu sprzed 8 września 2016 roku) umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem. Taką umowę zawarły strony. Powód załączył do pozwu poświadczoną za zgodność kserokopię umowy pożyczki, z której wynika dochodzone roszczenie, czym udowodnił istnienie zobowiązania strony pozwanej.

W myśl art. 385 1 § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, przy czym jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. (§ 2). § 3 cytowanego przepisu stanowi zaś, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Klauzulą niedozwoloną jest zatem postanowienie umowy zawartej z konsumentem (lub wzorca umownego), które spełnia (łącznie) wszystkie przesłanki określone w przepisie art. 385 1 k.c. tj.:

1) nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie;

2) nie jest postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron;

3) kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że powód, zawierając masowo pożyczki z konsumentami, posługuje się wzorcem umownym, na którego wpływ nie mają oni rzeczywistego wpływu. Tym samym spełniona w sprawie jest podstawowa przesłanka, warunkująca sądową kontrolę zgodności postanowień umownych z dobrymi obyczajami, a także pod kątem rażącego naruszenia interesów konsumenta.

Zapisy wiążącej strony umowy nie stanowią jednocześnie postanowień w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron. Do takich postanowień przy umowach nazwanych, a do takich należy umowa pożyczki, należą niewątpliwie ich essentialia negotii. Także w umowach nienazwanych, postanowienia określające elementy konstytutywne dla danego typu czynności, pozwalające na jej identyfikację, uznać trzeba za postanowienia określające główne świadczenia stron. Do postanowień takich nie należą zapisy dotyczące obowiązku zapłaty dodatkowych opłat i prowizji (por. wyrok z dnia 30 września 2002 r. (XVII Amc 47/01, Dz. Urz. UOKiK z 2003 r. Nr 1, poz. 244) Sądu Antymonopolowego, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2004 r. (I CK 472/03, Pr. Bank. 2004, nr 11, s. 21).

W piśmiennictwie oraz judykaturze dominuje pogląd, że klauzula dobrych obyczajów, nakazuje dokonać oceny w świetle norm pozaprawnych, przy czym chodzi o normy moralne i obyczajowe, powszechnie akceptowane albo znajdujące szczególne uznanie w określonej sferze działań, na przykład w obrocie profesjonalnym, w określonej branży, w stosunkach z konsumentem. Nie można abstrahować od ich treściowego i funkcjonalnego podobieństwa do zasad współżycia społecznego. Raczej jednak nie należy utożsamiać tych pojęć, gdyż zabieg taki stwarza więcej problemów interpretacyjnych, niż rozwiązuje. Stąd sprzeczność postanowień umowy z dobrymi obyczajami nie musi oznaczać nieważności umowy (art. 58 § 2 k.c.).

W stosunkach z konsumentami szczególne znaczenie mają te oceny zachowań podmiotów w świetle dobrych obyczajów, które odwołują się do takich wartości jak:

- szacunek wobec partnera,

- uczciwość, szczerość, zaufanie, lojalność, rzetelność i fachowość.

Im powinny odpowiadać zachowania stron stosunku, także w fazie przedumownej. Postanowienia umów, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta, nie pozwalając na realizację tych wartości, będą uznawane za sprzeczne z dobrymi obyczajami. Tak w szczególności kwalifikowane są wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron stosunku, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami umowy. (por. wyrok SN z dnia 3 lutego 2006 r. (I CK 297/05, Wokanda 2006, nr 7–8, s. 18). Dla uznania klauzuli za niedozwoloną, zgodnie z przepisem art. 385 ¹ § 1 k.c., poza kształtowaniem praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, musi ona rażąco naruszać jego interesy. Nie jest więc wystarczające ustalenie nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy (sprzeczność z dobrymi obyczajami), lecz konieczne jest stwierdzenie prawnie relewantnego znaczenia tej nierównowagi (rażące naruszenie interesów konsumenta). Należy uwzględnić nie tylko interesy o wymiarze ekonomicznym, ale inne, zasługujące na ochronę dobra konsumenta, jak jego zdrowie, czas, dezorganizacja zajęć, prywatność, poczucie godności osobistej czy satysfakcja z zawarcia umowy o określonej treści.

Przyjmuje się, że postanowienia umowy rażąco naruszają interes konsumenta, jeżeli poważnie, znacząco odbiegają od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron.

W wyroku z dnia 13 lipca 2005 r. (I CK 832/04, Pr. Bank. 2006, nr 3, s. 8) SN stwierdził, że „rażące naruszenie interesów konsumenta" oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym.

Ocena stopnia naruszenia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kryteriów przedmiotowych (np. dotyczących wielkości świadczeń), jak i podmiotowych (np. profesjonalista-lider w branży, konsument-senior). Zwraca się szczególną uwagę na niedopuszczalność poprzestania na ocenie formalnej (np. wielkości świadczeń), ponieważ dla ustalenia rzeczywistej dysproporcji praw i obowiązków należy dokonać jej materialnej oceny, a więc w odniesieniu do strony stosunku (K. K., Kontrola treści ogólnych warunków umów bankowych na tle nowelizacji kodeksu cywilnego w dziedzinie ochrony konsumenta, Pr. Bank. 2000, nr 12, s. 32–33).

W ocenie sądu zapisy pkt 13 i 14 umowy, oraz opłaty dot. kosztów wezwań i windykacji, nie wiążą pozwanej, jako kształtujące jej obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interes.

Stosowane przez powoda stawki w wysokości od 25 złotych do 49 złotych za pismo rażąco narusza dobre obyczaje, w tym zasadę uczciwości kontraktowej. Podkreślić należy, iż stosowanie stawek wynoszących (minimum) ponad 5-krotność rzeczywistych kosztów wysłania listu, nie znajduje żadnego usprawiedliwienia faktycznego poza chęcią nieuczciwego wzbogacenia się kosztem konsumenta. Co więcej, całkowicie zbędne jest w ocenie sądu wysyłanie do pozwanego monitów w odstępie dwutygodniowym. Takie działanie, poza wzbogaceniem się z tytułu opłat za wysłanie pisma przewidzianych w umowie nie ma w ocenie sądu żadnych innych racjonalnych podstaw. Z uwagi na wysokość tych opłat, takie działanie stanowi przy tym rażące naruszenie interesu pozwanej. To samo dotyczy opłaty za przekazanie sprawy do postępowania windykacyjnego. Powód nie wykazał, aby wiązałoby się to z jakimikolwiek dodatkowymi kosztami, jakie musiał ponieść. Sama czynność przekazania sprawy do takiego postępowania nie generuje zwykle żadnych kosztów. Koszty takie mogą powstać później, i być związane np. z koniecznością wyjazdu pracownika w teren celem wizyty u klienta itp. Powód nie wykazywał jednak, aby do jakichkolwiek czynności tego typu doszło.

W konsekwencji powyższego, sąd uznał, że zasadne było jedynie żądanie w zakresie należności głównej 1.000,00 zł i odsetek, zatem zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.029,51 zł.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c. zasądzając odsetki od dnia wniesienia pozwu zgodnie z żądaniem powoda.

W dalej idącym zakresie powództwo jako nieusprawiedliwione podlegało oddaleniu. O czym Sąd orzekł jak w punkcie 2 sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. Powód wygrał proces w 65 % i w takiej proporcji należy mu się zwrot kosztów procesu od pozwanego.

Zgodnie z art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny. Mając powyższe na względzie, Sąd nadał wyrokowi w pkt 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sędzia