Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Brodnicy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2023 r.

Sąd Rejonowy w Brodnicy- I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Dawid Sztuwe
Protokolant:	st. sek. sąd. Kamila Kosiorek

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2023 r. w Brodnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Ltd. Z siedzibą L. (Cypr)

przeciwko A. B.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 5.589,89 zł (pięć tysięcy pięćset osiemdziesiąt dziewięć złotych 89/100) z:

- ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 514,89 zł od dnia 21 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty,

- umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 5.075,00 zł od dnia 21 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.217,00 zł (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

/Sędzia/

Dawid Sztuwe

Sygn. akt. I C 40/23

UZASADNIENIE

Spółka (...) Ltd. wystąpiła przeciwko A. B. o zapłatę kwoty 5.589,89 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz wniosła o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego żądania powódka wskazała, że jej poprzednik prawny zawarł z pozwaną umowę pożyczki na warunkach opisanych w pozwie, a termin do zwrotu pożyczki upłynął bezskutecznie ( k. 3-7).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Pozwana zakwestionowała legitymację czynną powoda oraz pozaodsetkowe koszty pożyczki ( k. 49-50).

W piśmie procesowym z 22 maja 2023 r. strona powodowa odniosła się do twierdzeń i wniosków strony pozwanej ( k. 61-65).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 2 września 2021 r. A. B. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę pożyczki o numerze (...) na kwotę 7.5000 zł. Kwota pożyczki z należną prowizją w wysokości 1830,62 zł miała i odsetkami (44,38 zł) miała zostać spłacona do dnia 2 października 2021 r. Całkowita kwota do zapłaty z odsetkami, dodatkowymi opłatami wynosiła zatem 9.375,00 zł.

Aktualne zadłużenie pozwanej wynikające z umowy pożyczki wynosi 5.589,89 zł. Przed cesją pozwana uiściła tytułem spłaty łącznie 4.300 zł.

Dowód:

- umowa pożyczki- k. 17-20

- potwierdzenie wypłaty- k. 19v, 21

W dniu 16 maja 2022 r. (...) sp. z o.o. w W. zawarła ze spółką (...) Ltd umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem była sprzedaż pakietu wierzytelności zgodnie z Wykazem wierzytelności stanowiącym Załącznik nr 4. Cena nabycia została uiszczona. W wykazie wierzytelności pod pozycją 4524 zapisano informacje o pożyczce z 02.09.2021 r.

Dowód:

- umowy przelewu wierzytelności- k. 24-29

- pełnomocnictwa- k. 34-38, 73-79

- wyciąg z załącznika- k. 39

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne.

Sąd w pełni podzielił stanowisko strony powodowej dotyczące niezasadności zarzutów strony pozwanej kwestionujących legitymację czynną i przyjmuje je za własne bez potrzeby ponownego, szczegółowego jego przytaczania, w szczególności Sąd rozpoznający sprawę w pełni podziela twierdzenia i wniosku strony powodowej zaprezentowane w piśmie procesowym z 22 maja 2023 r. ( k. 61-65).

W myśl art. 129 § 2 kpc poświadczone z oryginałem dokumenty mają identyczną moc dowodową jak oryginał dokumenty. Poświadczenie z oryginałem dokumentów złożonych do akt sprawy zostało przeprowadzone w sposób prawidłowy i zgodnie z wymogami art. 6 ust. 3 ustawy o radcach prawnych.

Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadziła do wniosku, że powód wykazał, że posiada legitymację procesową czynną. Powód przedstawił- poświadczone
z oryginałem- dokumenty wskazujące na zawarcie umów cesji. Umowy cesji zostały zawarte przez osoby upoważnione do reprezentacji spółek, co wynikało z Krajowego Rejestru Sądowego i tłumaczeń rejestrów zagranicznych.

W ocenie Sądu zostały dochowane wszelki wymogi formalne wynikające z umowy wierzytelności. Wierzytelność będąca przedmiotem niniejszego postępowania została oznaczona liczbą porządkową (...) ze wskazaniem prawidłowej daty zawarcia umowy pożyczki. Zgoda pozwanej na sprzedaż wierzytelności nie jest wymagana przepisami prawa (Zob. art. 509 kc).

Sąd nie miał również wątpliwości, że pozwana zawarła z poprzednikiem prawnym powódki umowę pożyczki na warunkach wynikających z przedłożonego do akt sprawy wydruku umowy, albowiem tej okoliczności strona pozwana nie zaprzeczyła.

W związku z tym, że umowa pożyczki została zawarta między konsumentem a przedsiębiorcą pożyczkowym, w sprawie miały także zastosowanie przepisy ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. 2018, poz. 933, zwana dalej „ustawą”), co wynika z art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 wyżej wskazanej ustawy.

Ustawa o kredycie konsumenckim w swoim pierwotnym brzmieniu nie chroniła dostatecznie konsumentów przed agresywną polityką pożyczkodawców w zakresie obciążania pożyczkobiorców prowizjami czy opłatami, które pożyczkobiorcy byli zobowiązani ponosić związku z przekazaniem im na własność środków pieniężnych. Często te prowizje i opłaty przewyższały znacznie wysokość kapitału przekazanego pożyczkobiorcy. Nowelizacje ustawy, który zaczęły obowiązywać odpowiednio 11 marca 2016 r. i 22 lipca 2017 r., w znaczny sposób uporządkowały problematykę kosztów udzielania pożyczek czy kredytów.

Zgodnie z art. 5 pkt 6a ustawy pozaodsetkowe koszty kredytu są to wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek. Jednocześnie w myśl art. 36a ustawy ograniczono wysokość takich kosztów, które pożyczkodawca może zastrzec w umowie, tj. maksymalnie do wysokości całkowitej kwoty pożyczki (tzw. czysty kapitał). Ustawa zawiera także szczegółowy wzór obliczania maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów pożyczki. Analiza wzoru wskazuje, że ustawowe ograniczenie pozaodsetkowych kosztów zostało uzależnione od wysokości kwoty pożyczki i okresu spłaty pożyczki wyrażonego w dniach.

Przepisy art. 36a ustawy i art. 3851 kc nie pozostają w wzajemnym stosunku wykluczenia, a mówiąc inaczej, art. 36a ustawy nie stanowi przeszkody, aby sąd stwierdził abuzywność klauzul umownych wyłącznie w oparciu o przesłanki wskazane w art. 3851 kc.

W ocenie Sądu, uznanie abuzywności regulacji dotyczących pozaodsetkowych kosztów tylko z powodu, że ich wysokość jest ustalona na maksymalnym, ustawowym pułapie, jest niewystarczające. Sąd zobowiązany jest w takiej sytuacji dodatkowo rozważyć wszystkie okoliczności sprawy, w tym wysokość udzielonej pożyczki, ustalony okres spłaty, przyjęte formy zabezpieczenia, wysokość odsetek umownych, ale także przebieg dotychczasowej współpracy pożyczkobiorcy z pożyczkodawcą. Trzeba bowiem mieć na uwadze, że w świetle obowiązujących przepisów prawa nie ma obowiązku, aby pożyczkodawca przedstawiał szczegółowe wyliczenie sposobu ustalenia wysokości prowizji, w tym jakie czynności faktyczne i prawne miały być pokrywane z zastrzeżonej prowizji. Należy jednak zbadać, czy obciążenie konsumenta dodatkowymi opłatami nie prowadzi do znaczącej nierównowagi.

Na dzisiejszym rynku usług pożyczkowych zauważalna jest duża konkurencja. Pożyczkodawcy oferują różne warianty pożyczek, a w ofertach zwracają uwagę na koszty udzielania takich pożyczek ( (...)) oraz wymagania co do zdolności pożyczkowej potencjalnych pożyczkobiorców. Czynniki te wpływają zatem na wybory pożyczkobiorców. Nie trzeba przeprowadzać skomplikowanych analiz powszechnie dostępnych ofert pożyczek, aby konsument mógł ocenić, czy zaciągniecie pożyczki u danego podmiotu jest „opłacalne”. Stosunkowo łatwo konsument jest w stanie odróżnić „drogą” pożyczkę od „taniej” pożyczki. Obecnie na pożyczkodawców nałożony został mocno rozbudowany obowiązek informacyjny, a wzory umów w sposób wyraźny wskazują jaką łącznie kwotę pożyczkobiorca będzie zobowiązany zwrócić i co na tę kwotę się składa (m.in. obowiązek ten usankcjonowano w art. 13 ustawy). Pożyczkodawca musi sobie zatem zdawać sprawę, że im bardziej taka prowizja będzie zbliżać się do maksymalnej tym bardziej jego oferta pożyczkowa będzie mniej atrakcyjna dla potencjalnych pożyczkobiorców.

Niemniej często wysoka prowizja łączy się z innymi udogodnieniami, które konsument bierze pod uwagę, tj. maksymalna wysokość kwoty pożyczki, okres kredytowania, sposób badania zdolności kredytowej, formy zabezpieczenia itd. Z punktu widzenia konsumenta zatem pożyczka z wysoką prowizją nadal może pozostawać atrakcyjna, albowiem akurat ten konkretny pożyczkodawca jest w stanie udzielić wyższej pożyczki, na dłuższy okres i bez dodatkowych zabezpieczeń czy zaświadczeń.

W ocenie Sądu zatem, gdyby tylko wysokość prowizji czy opłaty operacyjnej zbliżona do maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu, stanowiłaby podstawę do ingerowania w treść stosunku zobowiązanego poprzez uznanie określonych postanowień za klauzule abuzywne, zasada swobody umów i wolnego rynku podlegałaby wypaczeniu.

Przy ocenie regulacji ustawowej dotyczącej maksymalnych pozaodsetkowych kosztów pożyczki nie sposób pominąć faktu, że wysokość takich kosztów odzwierciedla ryzyko gospodarcze związane z udzielaniem takich pożyczek. Umowy zawierane są bowiem nierzadko z osobami, których dotychczasowa historia kredytowa wskazuje na duże prawdopodobieństwo, że pożyczka nie zostanie spłacona. Zabezpieczenia spłaty pożyczki okazują się iluzoryczne. Podobnie jest z ewentualną egzekucją długu. Nie można się zatem dziwić, że pożyczkodawcy zastrzegają wysokie prowizje czy opłaty operacyjne. Ten aspekt miał także na uwadze ustawodawca, albowiem w uzasadnieniu do projektu ustawy o zmianie ustawy o nadzorze na rynkiem finansowym, ustawy-Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2460) dokonywał analizy kosztów ponoszonych przez pożyczkodawców. W uzasadnieniu podkreślano, że koszty te wzrastają wraz z długością okresu na który pożyczka zostaje udzielona. Zaproponowany limit w ocenie ustawodawcy mieści się w dolnych granicach kosztów ponoszonych przez pożyczkodawców. Konieczne jest jednak ograniczenie takich kosztów właśnie do wysokości udzielonej pożyczki.

W niniejszej sprawie prowizja została ustalona w łącznej wysokości 1830,62 zł. W świetle obowiązujących przepisów prawa nie ma obowiązku, aby pożyczkodawca przedstawiał szczegółowe wyliczenie sposobu ustalenia wysokości prowizji, w tym jakie czynności faktyczne i prawne miały być pokrywane z zastrzeżonej prowizji. Prowizja stanowi formę wynagrodzenia dla pożyczkodawcy w związku z udzieleniem pożyczki, w tym służy pokryciu wydatków pożyczkodawcy związanych z obsługą pożyczki. Struktura tych wydatków może kształtować się różnie i to w zależności od sposobu organizacji pracy danego pożyczkodawcy, ale musi przecież uwzględnić koszty takiej jak: obsługa biurowa i lokalowa, wynagrodzenie pracowników, wynagrodzenie dla pośredników, bieżąca obsługa pożyczki, działalność windykacyjna, archiwizacja dokumentów

Sąd zwraca także uwagę, że wysokość prowizji ustalana przez pożyczkodawca zawiera w sobie pewien element stały, tj. koszty związane z uruchomieniem i obsługą pożyczki pozostają na podobnym poziomie i to niezależnie od wysokości pożyczki. Przykładowo koszt obsługi np. pożyczki w kwocie 500 zł w okresie 6 miesięcznym będzie podobny lub wręcz identyczny jak przy pożyczce w wysokości 5000 zł w tym samym okresie. Niemniej w pierwszej sytuacji pożyczkodawca w myśl art. 36a ustawy może maksymalnie zastrzec pozaodsetkowe koszty na poziomie 192 zł. Oczywistym jest, że ta kwota nie pokrywa kosztów uruchomienia i obsługi pożyczki. Jednocześnie przy pożyczce w kwocie 5000 zł takie koszty mogą wynosić już 1989 zł, co wywołuje wątpliwość, czy rzeczywiście pozostają one na adekwatnym poziomie.

W ocenie Sądu, podniesienie zarzutu abuzywności regulacji dotyczących pozaodsetkowych kosztów tylko z powodu, że ich wysokość jest ustalona w sposób maksymalny, jest niewystarczające. Sąd zobowiązany jest w takiej sytuacji dodatkowo rozważyć wszystkie okoliczności sprawy, w tym wysokość udzielonej pożyczki, ustalony okres spłaty, przyjęte formy zabezpieczenia, wysokość odsetek umownych, ale także przebieg dotychczasowej współpracy pożyczkobiorcy z pożyczkodawcą.

Sąd uznał, że w realiach niniejszej sprawy obciążenie pozwanej opłatą za refinansowanie było dopuszczalne w świetle art.36a ustawy i klauzula umowna dotycząca tego kosztu pożyczki nie może kwalifikowana jako klauzula abuzywna. Kwota prowizji pozostawała w rozsądnej proporcji w stosunku do wysokości pożyczki i czasu trwania umowy. W ocenie Sądu uwzględnia ona koszty uruchomienia, a jej wysokość odzwierciedla ryzyko gospodarczej udzielania tego rodzaju pożyczek.

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Na koszty procesu po stronie powoda składały się następujące kwoty:

- 400,00 zł (opłata od pozwu)

- 1800,00 zł (wynagrodzenie pełnomocnika)

- 17,00 zł (opłata skarbowa od pełnomocnictwa)

/Sędzia/

Dawid Sztuwe